Do obowiązków strażnika gminnego zgodnie z art. 27 Ustawy z dnia 29.08.1997 r. o strażach gminnych / miejskich ( Dz. U. Nr 123 poz. 779) należy:

• przestrzeganie prawa, rzetelne, bezstronne i terminowe wykonywanie poleceń przełożonych,
• poszanowanie powagi, honoru, godności obywateli i własnej,
• zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej, podejmowanie interwencji w sytuacjach zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, a także w przypadku naruszenia dóbr osobistych ludzi,
• zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami, przełożonymi, podwładnymi oraz współpracownikami,
• stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
• zachowanie się z godnością w czasie pracy i poza nią,
• Strażnik przy wykonywaniu czynności służbowych jest obowiązany nosić umundurowanie, legitymację służbową, znak identyfikacyjny oraz emblemat gminy,
• Podczas wykonywania czynności służbowych strażnik jest obowiązany przedstawić się imieniem i nazwiskiem, a ponadto na żądanie osoby, które czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w sposób umożliwiający jej odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz organu, który wydał legitymację,
• Strażnicy mogą zrzeszać się w związkach zawodowych, lecz nie mają prawa do strajku. W trakcie trwania stosunku pracy strażnicy nie mogą także być członkami partii politycznych.

>>Ustawowe uprawnienia 

Zgodnie z art. 12 Ustawy z dnia 29.08.1997 r. o strażach gminnych ( Dz. U. Nr 123 poz. 779) strażnik miejski wykonując czynności służbowe ma prawo do:

• udzielania pouczeń,
• legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
• ujęcia
  osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia
  lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia
  ich do najbliższej jednostki policji,
• nakładania
  grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie
  przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
• dokonywania
  czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu,
  oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych – w trybie i
  zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
• usuwania
  pojazdów i ich uruchamiania przez blokowania kół w przypadkach,
  zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym,
• wydawania poleceń,
• żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
• zwracania
  się w nagłych przypadkach o pomoc do jednostek gospodarczych,
  prowadzących działalność – w zakresie użyteczności publicznej oraz
  organizacji społecznych, jak również każdej osoby o udzielenie doraźnej
  pomocy na zasadach określonych w ustawie o policji,
• obserwowania i rejestrowania przy uzyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych.

Strażnik może stosować wobec osób uniemożiwiających wykonanie zadań
służbowych określonych w ustawie następujące środki przymusu
bezpośredniego:

• siłe fizyczną w postaci chwytów obezwładniajacych oraz podobnych technik obrony,
• kajdanki,
• pałki obronne wielofunkcyjne,
• psy obronne,
• paralizatory elektryczne,
• ręczne miotacze gazu.

Środki przymusu bezpośredniego powinny być stosowane w sposób możliwie
najmniej naruszający dobra osobiste osoby w stosunku do której ich
użyto.